XỬ LÝ AMONIAC TRONG BỂ THỦY SINH

Amoniac là một hợp chất nitơ xuất hiện tự nhiên trong bất kỳ bể nuôi tép nào. Nó là sản phẩm thải ra của động vật, tích tụ trong nước từ sự phân hủy của thức ăn không tiêu hóa được, thức ăn dư thừa và các chất thải hữu cơ khác.

Amoniac rất độc đối với tép. Ngay cả ở nồng độ tương đối thấp, nó cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tép.

Vậy, amoniac là gì? Nó ảnh hưởng đến tép cảnh như thế nào? Các triệu chứng của ngộ độc amoniac ở tép là gì? Bạn sẽ tìm thấy câu trả lời cho những câu hỏi này ở bài viết dưới đây.

1. Amoniac là gì?

Amoniac là một chất khí không màu, mùi nồng nặc đặc trưng. Khí amoniac có thể dễ dàng hòa tan trong nước.

Amoniac xuất hiện tự nhiên và được tạo ra bởi hoạt động của tép khi thức ăn (protein và axit amin) bị phân hủy trong cơ thể. Nó là sản phẩm cuối cùng của quá trình dị hóa protein ở động vật.

2. Các dạng Amoniac trong bể

Trong nước, amoniac có hai dạng cơ bản:

+ ion NH4+

+ khí NH3

Lưu ý: Hai dạng amoniac này luôn ở trạng thái cân bằng đóng vai trò rất lớn trong bể của chúng ta.

Dạng dạng khí NH3 đặc biệt có hại cho động vật thủy sinh vì nó có thể dễ dàng khuếch tán qua màng tế bào và rất dễ hòa tan trong lipid. Nó độc hơn nhiều lần so với dạng ion NH4+.

3. Nguyên nhân nào gây ra sự tích tụ amoniac?

Dưới đây là một số lý do có thể khiến amoniac có thể tích tụ trong bể của chúng ta:

3.1. Khi set – up bể mới (chu trình nitơ chưa hoàn thành)

Trong giai đoạn này, các bể mới không có đủ chất thải để giữ đàn vi khuẩn có lợi trong bộ lọc hoặc có thể là đàn vi khuẩn không đủ lớn để thêm lượng bio.

3.2. Cho tép ăn quá nhiều

Thức ăn thừa và thối rữa là một nguồn amoniac lớn nhất trong bể nuôi tép cảnh.

3.3. Dùng quá liều thuốc

Thuốc mà chúng ta sử dụng để điều trị cho tép thường có thể làm hỏng bộ lọc sinh học, dẫn đến nồng độ amoniac tăng cao.

3.4. Lọc không đủ

Mất điện, thay đổi chất nền, thay đổi bộ lọc hoặc làm sạch bộ lọc quá nhiều, v.v. cũng có thể gây đột biến amoniac.

3.5. Bảo trì không đúng cách

Thức ăn thừa, thực vật mục nát và lá cây, sử dụng phân bón cây không đầy đủ, sử dụng nước máy chưa qua xử lý, v.v.

4. Amoniac ảnh hưởng đến tép như thế nào?

Độc tính amoniac có nhiều tác động cấp tính và mãn tính có hại khác nhau đối với tép, chẳng hạn như:

4.1. Gây căng thẳng

Amoniac gây ra rất nhiều căng thẳng cho tép của bạn. Nó ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của tép và làm cho chúng dễ bị ký sinh trùng và các bệnh khác bao gồm nhiễm trùng do vi khuẩn, nhiễm nấm hoặc tất cả các loại bệnh khác nhau.

4.2. Hấp thụ dinh dưỡng kém

Amoniac có thể làm hỏng đường tiêu hóa của tép bằng cách thay đổi sự trao đổi chất trong ruột. Nó ngăn cản tép ăn uống đúng cách và cũng dẫn đến việc hấp thụ chất dinh dưỡng kém. Nó cũng có thể gây ra tổn thương đáng kể cho ruột, kèm theo hoại tử.

Cuối cùng, tép bỏ ăn, yếu hơn và chết.

4.3. Giảm tăng trưởng

Amoniac ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của tép.

4.4. Vấn đề về hô hấp

Ở tép, amoniac cũng liên quan đến tình trạng thiếu oxy. Hầu hết các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngay cả một lượng nhỏ nhất của amoniac cũng có thể gây ra tổn thương mang ở tép.

Thậm chí amoniac có thể sẽ làm tép chết ngạt.

4.5. Thay đổi quá trình lột xác và trao đổi chất

Theo một số thí nghiệm, trong thời gian tiếp xúc với amoniac, thời gian giữa các lần lột xác của động vật không xương sống được rút ngắn giữa các lần lột xác.

Nồng độ amoniac cao sẽ phá hủy hệ bài tiết và cân bằng thẩm thấu trong tép. Cuối cùng, tép sẽ chết.

5. Các triệu chứng thường gặp của ngộ độc amoniac

Amoniac là một kẻ giết người thầm lặng. Vì vậy, làm thế nào để biết nếu có quá nhiều amoniac trong bể tép cảnh? Thật không may, ở tép, các dấu hiệu ban đầu của stress do ammoniac không dễ dàng phát hiện bằng mắt thường, ngay cả khi bạn thường xuyên để ý đến chúng.

Khi bạn thấy các triệu chứng được liệt kê bên dưới, điều đó có nghĩa là nồng độ amoniac đã quá cao:

Lúc đầu, chúng sẽ có hành vi bơi lội bất thường. Bạn có thể nhận thấy rằng tép của bạn bắt đầu sốt sắng bơi quanh bể từ góc này sang góc khác.
Sau một thời gian tép trở nên lờ đờ do tiếp xúc lâu với amoniac. Cuối cùng, chúng sẽ ngừng di chuyển.
Tép sẽ dường như không thể bơi hoặc cầm nắm bất cứ thứ gì.
Tép bỏ ăn.
Do stress amoniac, tép có thể bị mất màu.

6. Điều gì ảnh hưởng đến độc tính của amoniac?

Trong bể thủy sinh, độc tính của amoniac bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bao gồm:

pH
nhiệt độ
độ kiềm
oxy hòa tan
độ mặn

Bất kỳ sự thay đổi nào trong các yếu tố này sẽ làm phát sinh sự dao động của nồng độ amoniac trong nước.

6.1. pH và Amoniac

PH càng cao, amoniac càng độc.

6.2. Nhiệt độ và Amoniac

Theo các nghiên cứu, độc tính của amoniac trong nước thấp hơn nhiều khi ở nhiệt độ thấp và cao hơn khi ở nhiệt độ cao.

Ở nhiệt độ thấp và pH thấp, độc tính của amoniac sẽ thấp đi.

6.3. Ôxy hòa tan và Amoniac

Người ta đã chứng minh rằng tốc độ nitrat hóa sẽ tồn tại nếu mức oxy hòa tan vượt quá 5 miligam (hoặc 5 ppm). Mức độ sục khí thấp trong bể có thể dễ dàng khiến amoniac tích tụ đạt đến mức độc hại.

6.4. Độ kiềm và Amoniac

Trong bể nuôi tép, sự gia tăng amoniac cũng có thể do sự dao động của nồng độ pH, nguyên nhân là do độ kiềm thấp.

6.5. Độ mặn và Amoniac

Theo các thí nghiệm, nồng độ mặn tăng lên rõ ràng có thể cải thiện khả năng chống chịu của tép với amoniac.

7. Cách xử lý và ngăn ngừa ngộ độc amoniac trong bể nuôi tép

Trước hết, bạn cần tìm nguyên nhân gây ra amoniac và khắc phục. Ví dụ:

7.1. Cho ăn quá mức

Cho ăn quá nhiều là sẽ khiến amoniac hình thành trong bể tép của bạn. Thức ăn thừa lâu ngày sẽ bị thối rữa – do đó làm tăng nồng độ amoniac trong nước.

Do đó, tránh cho tép ăn quá nhiều. Hãy nhớ rằng, tốt hơn là nên cho ăn ít hơn là cho ăn quá nhiều.

7.2. Dùng quá liều thuốc

Nếu bạn vẫn lo lắng về việc sử dụng thuốc trong bể do sợ tép chết, bạn có thể bắt đầu với liều lượng ½ lần đầu tiên.

Quan trọng: Một số loại thuốc có thể gây hại cho vi khuẩn có lợi. Trong trường hợp này, tắt bộ lọc hoặc thậm chí loại bỏ phương tiện lọc để vi khuẩn có lợi không bị ảnh hưởng.

7.3. Lọc sinh học

Số lượng vi khuẩn có lợi không đủ chắc chắn sẽ dẫn đến sự tích tụ amoniac trong nước bể cá.Do đó, hãy hết sức cẩn thận với:

Thả tép vào bể mới hoặc bể chưa qua xử lý;
Thay đổi chất nền
Làm sạch bộ lọc.

7.4. Làm sạch

Thức ăn thừa và thực vật thối rữa không nên ở trong bể nuôi tép. Đừng quên thực hiện bảo trì bể.

7.5. Sử dụng thực vật

Hầu hết các loài thực vật đều sử dụng amoni để sống và phát triển. Ngay cả khi có nitrat, chúng thường cần chuyển nitrat trở lại thành amoni.

Vì vậy, sử dụng thực vật (đặc biệt là thực vật nổi) có lẽ là cách tiết kiệm chi phí và thân thiện với môi trường nhất để cung cấp thêm bộ lọc cho bể của bạn.

8. Amoniac và tình trạng khẩn cấp trong bể nuôi tép

Chúng ta phải làm gì trong những trường hợp khẩn cấp?

Ở tép, ngộ độc amoniac diễn ra khá nhanh, do đó, chúng ta cần có biện pháp đối phó nhanh chóng:

Phương án 1 : Di tản tép

Chuyển chúng đến bể cách ly (nếu có thể).

Phương án 2 : Thay nước ngay lập tức

Tùy thuộc vào mức amoniac, thực hiện thay nước lớn, lên đến 50% lúc đầu, tiếp theo là thay nước khoảng 10% mỗi ngày để giảm mức amoniac xuống đáng kể. Bằng cách thay 50% nước, chúng ta sẽ giảm được nồng độ amoniac xuống 2 lần.

Nhưng tại sao chúng ta không thay 75% nước hoặc thậm chí nhiều hơn?

Bởi vì ngay cả việc thay nước 50% cũng đã quá căng thẳng và gây nguy hiểm cho tép rồi!

Khi tép của bạn được chuyển đến bể cách ly hoặc sau khi thay nước, chúng ta có thể thực hiện các bước sau:

Làm sạch và hút bụi bề mặt

Hút bụi bề mặt để loại bỏ cặn bẩn góp phần gây ra vấn đề amoniac. Hút mùi sẽ làm giảm nồng độ amoniac và ngăn chặn sự tích tụ amoniac tiếp tục từ sự phân hủy của vi sinh vật.

Kiểm tra xem có bất kỳ chất hữu cơ thối rữa nào không

Loại bỏ bất kỳ thực vật chết hoặc hữu cơ thối rữa. Cũng giống như chất thải của tép, thực vật thối rữa cũng sẽ tạo ra amoniac.

Kiểm tra Amoniac

Kiểm tra amoniac nên được thực hiện và ghi lại một lần mỗi tuần.Trong trường hợp nghi ngờ ngộ độc amoniac, bạn nên tiến hành xét nghiệm amoniac ngay lập tức.

KẾT LUẬN

Amoniac có thể dễ dàng tích tụ đến mức không an toàn và gây nguy hiểm cho tép.

Amoniac là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hô hấp, trao đổi chất, miễn dịch, điều hòa thẩm thấu, bài tiết, lột xác, tăng trưởng, khả năng sinh sản và khả năng chống chịu bệnh tật của tép. Nó có thể giết chết những loài giáp xác này. Điều tối quan trọng là phải kiểm tra nước trong bể của bạn thường xuyên để đảm bảo rằng mức amoniac không bắt đầu tích tụ.

Nguồn: Tổng hợp và lược dịch lại

Mọi thắc mắc hay cần tư vấn, vui lòng liên hệ qua: